Siyasi Çizginin Fıkhi Çerçevesi  

Soru: Tüzüğü şeriata karşı olan bir partiyi desteklemenin şeriattaki hükmü nedir?

Cevap: Şeriat demek din demektir. (1) İlahi yol demektir. (2) Allah'ın insanlar için beyan buyurduğu din demektir. (3) Şeriatın anlamı bu kadar açık ve net olduğu halde bazı bilgisiz kesimler bunu itiraf etmeye yanaşmıyorlardı. Ancak son dönemlerde bu gerçeği itiraf etmeye mecbur kalarak şeriat İslamdır, demeye başladılar. Bu açıklamayı yaptıktan sonra şimdi sorunuzun cevabına gelebiliriz.

Şeriatı yani İslam'ı kabul etmemek, ona karşı tüzük yapmak, böyle bir tüzüğün gerçekleşmesi için bilerek, razı olarak çalışmak, destek vermek inkarcılıktır. İnkarcılığa rıza gösterilmesi de inkarcılıktır. (4) 
Böyle bir rıza göstermeden sadece makam, mevki gibi geçici kazançlar için destek vermek ise fıska götürür. İnkar edenlere velasını yani dostluğunu ve desteğini vermenin kesinlikle yasak olduğu Kur'an-ı Kerim'in çeşitli ayetlerinde ve Resulullah'ın sahih hadislerinde bildirilmiştir.

a) Ayetlerin Mealleri: "Ey iman edenler! Yahudileri ve hıristiyanları dost edinmeyin. Onlar birbirlerinin dostudurlar. Sizden kim onları dost edinirse o onlardandır. Allah zalimler topluluğunu doğru yola eriştirmez." (Maide, 5/51)

Başka bir ayeti kerimenin meali ise şöyledir: "Ey iman edenler! Eğer küfrü imana tercih ederlerse babalarınızı ve kardeşlerinizi kendinize dost edinmeyin. İçinizden kim onları kendisine dost edinirse işte onlar zalimdirler." (Tevbe, 9/23)

Birinci ayetin mealinde yahudileri ve hrıstiyanları dost edinmenin zulüm olduğunu, kişi için hidayet kapılarının kapanması gibi korkunç bir zarara sebep olduğunu hatta dinlerini kabul ve rıza ile karşılaması halinde küfür olduğunu anlıyoruz. İkinci ayetin meali ise daha kapsamlı. Irk ve soy açısından kişiye yakın olan baba ve kardeşlerin sadece yahudilik ve hristiyanlık değil herhangi bir küfür şeklini imana tercih etmeleri halinde onları veli (dost) edinmenin zulmün ta kendisi olduğunu açıkça ifade ediyor.

Bütün bu ayeti kerimelerden anlaşıldığına göre İslam karşıtı parti ve oluşumlara zorlama söz konusu olmadığı zamanlarda destek vermek dinen yasaklanmıştır. Yüce Allah mü'minlerin dost edinecekleri ve destekleyecekleri kişilerde ne gibi özellikler aramaları gerektiği konusunda da şöyle buyurmaktadır: "Sizin dostunuz ancak Allah, Peygamberi ve namaz kılan, zekat veren, rüku eden mü'minlerdir." (Maide, 5/55) Bu ayeti kerimenin meali açıkça ifade ediyor ki ancak bu vasıflara sahip olan mü'minler veli (dost) edinilir.

b) Hadisler: Soruyla ilgili bazı sahih hadislerde şöyle buyurulmaktadır: 
"Her kim başkalarını doğru yola çağırırsa ona kendine uyanların ecirleri kadar sevap verilir. Bununla beraber kendisine verilen bu ecir, ötekilerin sevaplarından zerre kadar bir şey eksiltmez. Her kim sapıklığa çağırırsa ona da kendisini izleyenlerin günahları kadar günah vardır bu da onların günahlarından hiç bir şey noksanlaştırmaz." (7) 
Bu hadisi şerif ifade ediyor ki; bir oluşum içinde yer almak, destek vermek ister onu kendisi başlatmış olsun, ister başkası tarafından başlatılmış olsun eğer iyilik ise kıyamete kadar ona tabi olanların sevabı kadar sevap kazanmış olur. Eğer kötülük ise gene kıyamete kadar o kötülüğe tabi olanların günahı kadar günah kazanmış olur. (8) 
Günümüzde, İslam karşıtı siyasi parti ve oluşumların içinde yer alan, destek veren Müslümanların bu hatalarını telafi etmeleri imanlarının gereğidir.

Bir hadisi şerifte de şöyle buyurulmaktadır: "Her kim içlerinde Allah'ı daha çok razı edecek birisi olduğu halde, bir kişiyi bir topluluğun yönetimine getirirse o kimse Allah'a, Resulüne ve mü'minlere hıyanet etmiştir." (9)

Soru: Herhangi bir İslami kitlenin "menfaatimizedir" diyerek, mazeretler uydurarak fıkhi kurallara aykırı iş yapmalarını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Cevap: Herhangi bir kitlenin İslami olması için öncelikle İslam fıkhına uygun hareket etmesi gerekir. Menfaatlerine uygun hareket edip İslami bazı motifleri taşıyan oluşumlar ise ancak menfaatçi oluşumlar olabilir.

Soru soran muhterem okuyucumuz "fıkhi kurallara aykırı iş" demiş. Eğer bundan kasdettiği, siyasi tavır ise ki, birinci soru ile beraber düşünüldüğü zaman öyle anlaşılıyor, o zaman birinci sorunun cevabı aynı zamanda bu ikinci sorunun da cevabı olur. Ancak burada şunu da ilave edebiliriz; oy verme meselesi alış verişe konu olan bir meta, bir mal değildir. Bazı kesimler siyasi sahadaki destek verebilme güçlerine, üzerinde müzayede yapılan bir mal gibi bakıyorlar. Hangi parti veya oluşum yolunu, elektriğini daha iyi yaparsa veya grubunun dergisini, gazetesini, şirket ve yurtlarını daha iyi desteklerse siyasi desteğini ona veriyor, onunla pazarlık yapıyorlar. Birinci sorunun cevabında geçtiği gibi bu kesinlikle caiz değildir. İslam'da siyasi destek demek vela kavramı içine girer. Velanın kime verilip kime verilemeyeceğinin hükmü açıktır. Bu münasebetle aşağıdaki hadisi şerife dikkat edelim: 
"Şüphesiz ümmetimden bazı insanlar dinde fıkıh (ilim) sahibi olup Kur'an okurlar, emirlere (yöneticilere) dünyalarından pay almak için gidip dinimizi de onlardan uzak tutalım derler. Böyle olamaz. Katad denen ağaçtan, dikenden başka bir şey elde edilemeyeceği gibi bunların yakınlığından da zarardan başka bir şey elde edilemez." (10)

Son olarak; İslam tarihi boyunca ümmetin vahdeti için Allah'ın rahmetine ve yardımına en fazla ihtiyaç duyduğumuz şu dönemde Allah'ın rahmet ve bereketini diliyorsak mealini aşağıya aldığımız ayeti kerimeyi çok iyi uygulamalıyız. 
"Mü'min erkeklerle mü'min kadınlar da birbirlerinin velileridirler. İyiliği emreder, kötülükten alıkoyar, namazı kılar, zekatı verir, Allah'a ve Peygamberine itaat ederler. İşte bunlara Allah rahmet edecektir. Muhakkak Allah yücedir, hakimdir." (Tevbe, 9/71)

Dipnotlar:

1.Misbah el-Münir, sh. 310, Daru'l-Mearif, Kahire, M. 1977 2.el-Müfredat fi Garibi'l-Kur'an, sh. 379, Kahraman Yayınları, İstanbul, 1986 
3.İbnu Esir, en-Nihaye, C. 2, sh. 460, Daru'l-Fikr, Beyrut, 1979 
4.Bu konuda hanefi ve şafii fıkhı ittifak etmektedir, bkz. el-İlam bi Kavaidi'l-İslam, C. 2, sh. 397 
5.Said Havva, Cundullah, sh. 184, Daru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrut, 1979 
6.Said Havva, Cundullah, sh. 175, Daru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrut, 1979 
7.Sahihi Müslim, (47/6), Kitabu'l-İlm, Güzel bir adet başlatma babı. 
8.İmam Nevevi, Şerhu Müslim, C. 16, sh. 226, Daru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrut 
9.Hakim sahih demiştir, ancak senedinde İbnu Nemir ve Tirmizi'nin güvenilir, bazılarının güvenilmez dedikleri birisi var;.Zevacir, C. 2, sh. 113 
10.İbnu Mace, ravileri güvenilir bir senedle rivayet etmiştir. Zevacir, C.2, sh. 120

Salih Turgut