D-8 HAREKETİ

Eski Sovyetler Birliği`nin dağılmasına paralel olarak askeri sistemler teker teker yıkılıp yerlerine hürriyetçi, çoğulcu demokratik idareler yerleştikçe soğuk savaş döneminin bittiği ümit edilmişti. Artık dünyada çatışmaların yerini barışın, gerginliğin yerini diyalogun, istismarın yerini işbirliğinin, çifte startların yerini adaletin, ayrımcılığın yerini eşitliğin, baskının yerini demokrasinin alacağı bekleniyordu. Bütün bunların teminatı olarak yeni bir dünya düzeninin kurulmakta olduğu dile getiriliyordu. Ancak görüldü ki gelişmeler, beklentiler yönünde olmadı. Dünyada adaletsizlik, baskı, çifte start ve güç kullanımı hüküm sürmeye devam etti.

Bosna-Hersek`te yaşanın insanlık dramı, insan değerlerine ve adalete olan inancı derinden sarstı. Somali`de ve Rua`da kendi kabahatleri olmaksızın açlıktan ve sefaletten hayatını kaybeden insanların acı kaderi hafızalarımızdan silinmedi. Dünyaya insan hak-ları dersi vermeye kalkanlar kendi yurtlarında mülteci statüsüne düşen Dağlık Karabağ ahalisinin çığlığını duymamayı tercih ettiler.

Gelişmiş ülkeler G-8 adı altında her yıl bir araya gele-rek global çıkarlarının sıkı takibi ve teminatı yönünde yoğun bir işbirliği içerisinde bulunmaktadırlar. Öte yan-dan, gelişmekte olan ülkeler de bazen gruplar halinde, bazen de münferiden yıllardan beri karşı karşıya olduk-ları haksızlık ve uygulamadaki eşitsizlikleri muhtelif platformlarda esasen dile getirmektedirler. Ancak bu girişimler şimdiye kadar bir türlü etkin olamamıştır. Bu bakımdan D-8 Grubu`nun en önemli ilkesi "etkinlik" olmuştur.

D-8 Hareketinin temel amacı, grup üyelerinin üyesi bulunduğu bütün bölgesel örgütleri güçlendirmeye çalışırken, Müslüman olsun veya olmasın tüm gelişmekte olan ülkelerle yakın bir işbirliği içinde olmak, müşterek yaklaşımlar oluşturmak ve sonuç alıcı proje-ler geliştirmektir. Bunlar yapılırken tekerleği yeniden keşfetmek suretiyle zaman ve emek heba edilmeyecek-tir. İhtiyaç duyulan teknoloji, bilgi ve deneyim bunlara en fazla ve uygun şartlarda sahip olanlardan alınacak ve onlarla işbirliğine devam edilecektir. Ancak bu imkanlardan yararlanırken 8 ülke ve 800 milyonluk bir pazar avantajı gelişmiş ülkelerle müzakere masasında tabi ki değerlendirilecektir.

D-8 üyesi ülkelerin toplam gayri safi milli hasıla (GSMH)`sı 600 milyar doların üzerindedir. Dünya GSMH’ SI ise 25 trilyon doların üstündedir. Yani 8 ülkenin nüfusu dünya nüfusunun yüzde 15`i olmasına karşın dünya GSMH’ SI içindeki payı sadece yüzde 2,4`tür. Hedef D-8 GSMH` SINI dünya GSMH’ SININ yüzde 15`ine, toplam ticaret hacmini de bugünkü 400 milyar dolar düzeyinden l trilyon dolar düzeyine ulaştırmak ve dünya ekonomi arenasında daha fazla söz sahibi olmaktır.

8 ülke devlet başkanlarının 15 Haziran 1997`de İstanbul’da imzaladıkları deklarasyon ve bu zirvede ele alınan projeler ve ilk aşamada başlamasına karar verilenler aşağıya aynen alınmıştır.